गणेश उत्सव २०२५

गणराया, ज्यांना बुद्धीचे दाता आणि विघ्नहर्ता म्हटले जाते. त्यांना गजानन आणि लंबोदर अशा नावांनीही ओळखले जाते. कोणतेही शुभ कार्य करण्यापूर्वी गणेशाची पूजा करणं शुभ मानलं जातं. गणेश चतुर्थी या वर्षी 27 ऑगस्ट 2025 रोजी बुधवारी साजरी केली जाणार आहे. हा सण भाद्रपद महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील चतुर्थीला साजरा केला जातो आणि 10 दिवस चालतो, जो अनंत चतुर्दशीला गणेश विसर्जनाने समाप्त होतो. मुंबई आणि महाराष्ट्रात गणेशोत्सव मोठ्या उत्साहाने साजरा केला जातो. भक्त गाजे-बाजांसह नाचत-गात, गुलाल उडवत मिरवणूक काढतात आणि पूर्ण भक्तीभावाने पवित्र नद्या आणि तलावांमध्ये गणरायाचे विसर्जन करतात.

गणेश स्थापना व पूजा मुहूर्त
पौराणिक कथेनुसार, गणेश जींचा जन्म मध्यान्ह काळात झाला होता, म्हणून हा वेळ त्यांच्या पूजेसाठी सर्वोत्तम मानला जातो. विधिपूर्वक गणेश स्थापना केल्याने सर्व इच्छा पूर्ण होतात.

गणेश चतुर्थीला चंद्र-दर्शन
पौराणिक कथेनुसार, गणेश चतुर्थीला चंद्र-दर्शन अशुभ मानले जाते, कारण त्यामुळे खोटा कलंक लागू शकतो. चतुर्थीच्या सुरूवातीच्या आणि समाप्तीच्या वेळेनुसार दोन दिवस चंद्र-दर्शन वर्ज्य मानले जाते. जर चुकून चंद्रदर्शन झाले तर दोष निवारणासाठी हा विशेष मंत्र जपावा:

सिंहः प्रसेनमवधीत्सिंहो जाम्बवता हतः।
सुकुमारक मारोदीस्तव ह्येष स्यमन्तकः॥

महाराष्ट्र आणि मुंबईतील गणेश उत्सव (लालबागचा राजा)
महाराष्ट्रात गणेश चतुर्थी सर्वात लोकप्रिय आहे, ज्याची परंपरा मराठा साम्राज्यात सुरू झाली होती. 17व्या शतकात छत्रपती शिवाजी महाराजांनी राष्ट्रवाद आणि एकता वाढवण्यासाठी याची सुरुवात केली. ब्रिटिश काळात लोकमान्य टिळकांनी स्वातंत्र्य संग्रामासाठी लोकांना प्रेरित करण्याच्या उद्देशाने याला लोकप्रिय केले, ज्यामुळे या सणाचे धार्मिक, सांस्कृतिक, आणि सामाजिक महत्त्व वाढले.
मुंबईत गणेश जींना "लालबागचा राजा" म्हटले जाते. उत्सवाच्या काळात येथे भव्य पंडाल उभारले जातात, आणि लालबागचा सर्वात लोकप्रिय आहे, जिथे गणेश जींची उंच मूर्ती स्थापित केली जाते. ही परंपरा 1934 पासून सुरू आहे.